LEGAL UPDATE: WERKGEVERS MET ZZP’ERS OPGELET!

Met het recente “IAOW- arrest” van 6 november 2020 heeft de Hoge Raad in een kwestie tegen de Gemeente Amsterdam een relevante uitspraak gewezen voor werkgevers die werken met zelfstandigen. Kort gezegd, oordeelt de Hoge Raad dat als de inhoud van een overeenkomst voldoet aan de definitie van de arbeidsovereenkomst volgens art. 7:610 BW, de overeenkomst moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. Ook als partijen dat vooraf niet zo hadden bedoeld.

De Hoge Raad legt uit dat er in feite twee vragen van elkaar moeten worden onderscheiden. Eerst moet op basis van het Haviltex-criterium worden vastgesteld welke rechten en verplichtingen partijen over en weer zijn aangegaan (uitleg van de overeenkomst). Daarbij speelt de partijbedoeling een belangrijke rol. Als die rechten en verplichtingen eenmaal zijn vastgesteld, dient de rechter te beoordelen of sprake is van in de wet benoemde overeenkomst in verband met de daaraan te ontlenen rechtsbescherming (kwalificatie van de overeenkomst). In de praktijk is de kwalificatie daarom veelal beperkt tot de vraag: is er sprake van een arbeidsovereenkomst (met relatief veel bescherming voor de “werknemer”) of een overeenkomst van opdracht?

Met deze uitspraak is duidelijk geworden dat de partijbedoeling geen rol speelt rol bij de kwalificatievraag over het type overeenkomst, maar wel bij de daaraan voorafgaande uitlegvraag over de inhoud van de overeengekomen rechten en verplichtingen. Deze uitspraak leidde daarom ook tot een Pyrrusoverwinning tegen de Gemeente, want hoewel de klacht juridisch gezien slaagde, leidde de klacht niet tot cassatie door de Hoge Raad, omdat al uit de ‘uitlegvraag’ bleek dat partijen geen loon (één van de wettelijke vereisten voor een arbeidsovereenkomst) waren overeengekomen. Desalniettemin kan deze uitspraak tot gevolg hebben dat een overeenkomst met een zogenaamde zelfstandige, die nu wordt aangemerkt als opdrachtovereenkomst omdat partijen daarvoor ‘gekozen’ hebben, in het vervolg kan worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst met alle juridische en fiscale gevolgen van dien.